Τι εννοούμε με τον όρο “ειδικό παιδαγωγικό πρόγραμμα”;

Tο Ειδικό Παιδαγωγικό Πρόγραμμα έχει σκοπό την πρόληψη, την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών αλλά και δυσκολιών άλλου τύπου που εμφανίζονται σε παιδιά με επικοινωνιακές και αναπτυξιακές διαταραχές. Πρόκειται για στοχευμένο και δομημένο υποστηρικτικό πρόγραμμα παρέμβασης προσαρμοσμένοστις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες κάθε μαθητή το οποίο διαρκώς αξιολογείται και αναδιαμορφώνεται ανάλογα με την αποτελεσματικότητα και το δυναμικό του ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για κάθε μαθητή.

Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει το παιδί να παρακολουθήσει ειδικό
παιδαγωγικό πρόγραμμα παρέμβασης;

-Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές:

• Δυσλεξία

• Δυσγραφία

• Δυσαναγνωσία

• Δυσορθογραφία

• Δυσαριθμησία

-Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα

-Μαθησιακές Δυσκολίες στις επικοινωνιακές και αναπτυξιακές
διαταραχές:

• Δυσκολία στο χωρικό και χρονικό προσανατολισμό

• Δυσκολία στην κατανόηση αντιστοιχιών-συσχετισμών

• Δυσκολία στις κατηγοριοποιήσεις

• Δυσκολία στην κατανόηση εννοιών μεγέθους αλλά και ποσοτικών
  εννοιών

-Δυσκολίες άλλου τύπου στις επικοινωνιακές και αναπτυξιακές
διαταραχές:

• Δυσκολία στην κοινωνική αλληλεπίδραση

• Δυσκολία στο συμβολικό παιχνίδι

• Δυσκολία στην εφαρμογή κοινωνικών κανόνων

• Δυσκολία στο παιχνίδι με συνομηλίκους

• Δυσκολία στην έκφραση και διαχείριση του συναισθήματος

  Αναλυτικότερα:

Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζουν μαθητές με φυσιολογική νοημοσύνη χωρίς να σημαίνει ότι συνυπάρχουν κινητικές ή αισθητηριακές αναπηρίες, διαταραχές συναισθήματος ή κάποιο σύνδρομο. Τα παιδιά αυτά παρουσιάζουν δυσκολία στην ανάπτυξη εκείνων των δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες στο σχολικό περιβάλλον με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται στη μάθηση, να χάνουν το κίνητρό τους και να υπολείπονται σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ίδιας χρονολογικής και νοητικής ηλικίας.

Ποιος είναι ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού;

Ο ειδικός παιδαγωγός χρησιμοποιεί εκπαιδευτικές μεθόδους, τεχνικές και εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης προσαρμοσμένα στις ατομικές ανάγκες του παιδιού, τις ικανότητες και δυνατότητες του κάθε μαθητή, ανάλογα με τις δυσκολίες που φαίνεται να παρουσιάζει και στοχεύει στην ανάπτυξη και καλλιέργεια των γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού. Επίσης, αντικείμενό του εκτός από την αντιμετώπιση των γενικών και ειδικών μαθησιακών δυσκολιών είναι η οργάνωση της καθημερινής μελέτης και η ανάπτυξη γνωστικών προγραμμάτων σχολικής ετοιμότητας.

Σε τι διαφέρει το ειδικό παιδαγωγικό από την κλασική διδασκαλία;

Ο ειδικός παιδαγωγός στα υποστηρικτικά προγράμματα παρέμβασης ενσωματώνει πολυαισθητηριακές μεθόδους. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί καλείται να επιστρατεύσει όσο το δυνατόν περισσότερες αισθήσεις (λόγο, αφή, ακοή, όραση, κίνηση, αισθητικότητα) που θα το βοηθήσουν να κατακτήσει τη γνώση μέσω μιας ποικιλίας τρόπων ώστε να δημιουργήσει γνωστικά σχήματα και έτσι η γνώση να “εντυπωθεί” με τον βέλτιστο τρόπο. Παράλληλα, επειδή συνήθως τα παιδιά με δυσκολίες υστερούν στη βραχυπρόθεσμη μνήμη και εμφανίζουν διάσπαση προσοχής, τα ειδικά παιδαγωγικά προγράμματα πρέπει να είναι σαφή, δομημένα και να ολοκληρώνονται τις περισσότερες φορές με δράσεις ανακεφαλαιωτικού
χαρακτήρα για την εμπέδωση και κατάκτηση των στρατηγικών που χρησιμοποιήθηκαν. Συνεπώς, πολυαισθητηριακές προσεγγίσεις που ενσωματώνουν οπτικοακουστικά μέσα, παιχνίδι, δράση και φαντασία δίνουν κίνητρο στον μαθητή και ζωντάνια στη διδασκαλία με αποτέλεσμα η γνώση να κατακτάται πιο εύκολα.

Ποιες είναι οι ενδείξεις στην προσχολική ηλικία ότι το παιδί μου μπορεί να εμφανίσει Μαθησιακή Δυσκολία στο δημοτικό;

Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ορισμένα στοιχεία
που είναι ανησυχητικά όσον αφορά στις μαθητικές επιδόσεις του παιδιού. Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας λοιπόν μπορεί να παρουσιάσει κάποια από
τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου: όσον αφορά στην άρθρωση-φωνολογία, αλλά και την σύνταξη και το λεξιλόγιο. Παρουσιάζεται γενικά μια ανωριμότητα στο λόγο του καθώς μπορεί να περιγράφει κάτι και να εννοεί κάτι άλλο.

• Δυσκολία στη λεπτή κινητικότητα: δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα σε πλαίσιο, να κόψει με το ψαλίδι, να πιάσει σωστά το μολύβι, να κουμπώσει μόνο του το παντελόνι του ή να δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών του

• Δυσκολία στην κινητικότητα του σώματος: δεν έχει καλή ισορροπία και δυσκολεύεται στο να συντονίσει τις κινήσεις του με αποτέλεσμα να φαίνεται αδέξιο, και να παραπατάει

• Δυσκολία στην συγκέντρωση της προσοχής και πολλές φορές υπερκινητικότητα

• Δυσκολία στο να θυμηθεί με την σειρά απλές εντολές που του δίνονται

• Δυσκολία στην ακουστική και την οπτική μνήμη

• Δυσκολία στο να θυμάται αλληλουχίες π.χ. να μετρήσει με την σειρά μέχρι το 5 ή το 10, στο να θυμάται τις μέρες ή τους μήνες με την σειρά ή στο να μάθει ένα ποίημα

• Δυσκολία στο χρονικό προσανατολισμό: έννοιες όπως το «τώρα»,
  «χθες», «αύριο»

• Δυσκολία στο χωρικό προσανατολισμό: δεν μπορεί να διακρίνει εύκολα το δεξιά από το αριστερά

• Δυσκολία στο να τοποθετήσει αντικείμενα από το μεγαλύτερο στο μικρότερο και αντίστροφα

• Δυσκολία στο να τοποθετήσει τα γεγονότα με σωστή χρονική αλληλουχία

• Ποιες είναι οι ενδείξεις στην σχολική ηλικία ότι το παιδί μου εμφανίζει
  Μαθησιακή Δυσκολία στο δημοτικό;

• Κακογραφία, ακαταστασία και μουτζούρες στο γραπτό

• Δυσκολία στην καταμέτρηση συλλαβών πχ. με παλαμάκια (πα-πί)

• Δυσκολία στο να βρει από ποια συλλαβή ξεκινάει μια λέξη (πα)

• Εμφανίζει δυσκολία στην ανάγνωση: Διαβάζει αργά, με δισταγμό,
  συλλαβίζοντας και η ανάγνωσή του δεν έχει ροή

• Χάνει πολλές φορές τη σειρά στο βιβλίο την ώρα που διαβάζει

• Μπερδεύει παρόμοια «ηχητικά» και σχηματικά γράμματα όπως τα
  «φ» με το «θ», «β» με «δ», «π» με «μπ»

• Παραλείπει γράμματα ή /και συλλαβές όταν γράφει (π.χ. πάω στο πίτι/ βλέπω τηλεόση)

• Αντιστρέφει γράμματα ή /και συλλαβές όταν γράφει (π.χ. πότρα αντί για πόρτα/ καμιδάνα αντί για καμινάδα)

• Αντικαθιστά γράμματα σε μια λέξη (κραπέζι αντί τραπέζι)

• Αντικαθιστά λέξεις που του ζητούνται με άλλες, νοηματικά
  συγγενείς (άσπρο αντί λευκό)

• Δεν αφήνει κενά ανάμεσα στις λέξεις όταν γράφει

• Μέσα στην ίδια τη λέξη παρεμβάλει κεφαλαία γράμματα ανάμεσα στα πεζά

• Γράφει τα γράμματα ανάποδα ή τα συγχέει με τους αριθμούς (πχ ε αντι για 3)

• Έχει ασυνέπεια στην ορθογραφία μιας λέξης ακόμα και μέσα στην ίδια σελίδα και δεν εφαρμόζει τους κανόνες ορθογραφίας ακόμη και αν τους γνωρίζει

• Δεν σταματά στην τελεία και στο κόμμα όταν διαβάζει (σαν να μην τα βλέπει), αλλά ούτε χρησιμοποιεί σημεία στίξης ή τονισμού στο γραπτό του

• Δυσκολεύεται να οργανώσει τις ιδέες του τόσο προφορικά όσο και γραπτά (π.χ. όταν θέλει να γράψει μια μικρή παράγραφο)

• Το λεξιλόγιό του είναι φτωχό για την ηλικία του και δυσκολεύεται να κατανοήσει τη σημασία άγνωστων λέξεων

• Εξαιτίας της δυσκολίας του στην ανάγνωση δεν μπορεί να κατανοήσει το νόημα του κειμένου

• Ξεχνάει πράγματα όταν αντιγράφει από τον πίνακα

• Δυσκολεύεται να αποστηθίσει πίνακες (πχ προπαίδεια) ή σειρές πραγμάτων (πχ μήνες του χρόνου)

• Δείχνει έλλειψη ενδιαφέροντος για τα βιβλία και για οτιδήποτε χρησιμοποιείται γραπτός λόγος

• Αντιμετωπίζει προβλήματα στην οργάνωση της μελέτης και του χρόνου του